Қазақстан-Жапондық инновациялық орталық (ҚЖИО)

Орталықты құрудың мақсаты ғылыми және оқу базасын қамтамасыз ету, ғылыми-зерттеу жұмыстарының тиімділігін арттыру, биотехнология, нанотехнология және жаңа материалдар, жаңа Агротехнология, гендік-молекулалық және басқа да аса маңызды стратегиялық ғылыми-технологиялық басымдықтар саласындағы үдемелі индустриялық-инновациялық жобаларды іске асыру және ілгерілету, халықаралық бағдарламалар бойынша бірлескен зерттеулер жүргізу болып табылады.

Қызмет көрсету бағасының прейскуранты

«Жасыл биотехнология және клеткалық инженерия" зертханасы

- генетикалық өзгерістерге байланысты ауруларды анықтау (генетикалық анықталған аурулар және жануарлардың генетикалық ауытқулары-BLAD, CVM, BC, DUMPS) ;

- Вирустық және бактериялық сипаттағы аурулардың ПТР диагностикасы;

- бір нуклеотидті полиморфизмді (SNP) геномдық талдау арқылы жануарларды генетикалық паспорттау; даулы Әке/аналығын анықтау;

- 16s РНҚ метагеномдық зерттеулер (бактериялық геномдардың толық секвенирлеуі, митохондриялық ДНҚ)

- Қан сарысуындағы иммуноферменттік талдау, қанның гематологиялық және биохимиялық талдауы.

- биоинформатикалық талдау.

"Азық-түлік және экологиялық қауіпсіздік" зертханасы

- металл құрамын анықтау: As, Hg, Pb, Cd, Zn, Cu, Ni, Fe, Mn, Co және улы элементтер: қорғасын, кадмий, мышьяк, сынап, мыс, темір, қалайы, мырыш және т. б.;

- ас тұзының, жалпы азоттың, ақуыздың, майдың, ылғалдың, өнімдердегі құрғақ заттардың және т. б. құрамын анықтау.;

- - хлорорганикалық пестицидтердің құрамын анықтау: гексахлорциклогексан (альфа-,бета-,гамма - изомерлер), ДДТ және оның метаболиттері, 2,4-Д қышқылы, гептахлор, Алдрин;

 - микотоксиндердің құрамын анықтау: афлатоксин В1, афлатоксин М1, зеараленон, Т-2 токсин, патулин, дезоксиниваленол, охратоксин А;

- антибиотиктердің мазмұнын анықтау;

- жануарлардың майлары мен өсімдік майларының май қышқылдық құрамын анықтау, майдың бұрмалануын анықтау.

"Электрондық микроскопия" инженерлік бейіндегі зертханасы

- бактериялардың, вирустардың биологиялық объектілерінің трансмиссиялық электронды микроскопында микроскопиялық зерттеулер жүргізу және жасуша құрылымын зерттеу

- химиялық элементтік құрамын анықтай отырып, сканерлеуші электрондық микроскопта биологиялық және бейорганикалық объектілердің беттеріне зерттеулер жүргізу.      

1. "Адамның виромы:  NGS секвенирлеу әдісімен вирустық респираторлық инфекциялардың алуан түрлілігін зерттеу", AP092591922 гранттық жобасы

2. «NGS әдісі бойынша бактериялық пневмония кезінде микробқа қарсы препараттарға тұрақтылықты зерттеу және метагеномдық талдау» АР19677743 гранттық жобасы

3. ҚР АШМ желісі бойынша 2021-2023 жылдарға арналған бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру жобасы:

 «Жылқы тұмауын, сақау, родококкус екви және хеликобактериозды диагностикалау үшін нақты уақыт режимінде ПТР тест-жүйесін әзірлеу»

4. "SNP маркерлерін қолдана отырып, алма ағашының перспективті сорттары мен телітінділерінің қауіпті аураға– бактериялық күйікке генетикалық төзімділігін зерттеу" АР09259636 гранттық жобасы

5. "Нанобөлшектерге негізделген мұрынішілік SARS-CoV-2 вакцинасының жаңа платформасы: жануарлардың зертханалық үлгілерінде дизайнды әзірлеу және сынау" AR09259609 гранттық жобасы

"Жасыл биотехнология және клеткалық инженерия"

"Жасыл биотехнология және клеткалық инженерия" зертханасы ректордың 01.04.2010 жылғы № 184-ДЗ бұйрығымен құрылған және Қазақстан-Жапон инновациялық орталығының құрылымдық бөлімшесі болып табылады.

Зертхана МЕМСТ ISO/IEC 17025-2019  "Сынақ және калибрлеу зертханаларының құзыреттілігіне қойылатын жалпы талаптар" талаптарына сәйкестігіне аккредиттелген.

Зертхананың негізгі мақсаты:

 - Қазақстан Республикасының аграрлық секторының ветеринариялық әл-ауқатын қамтамасыз етумен және тұрақтандырумен, жануарлардың генофондын сақтаумен және жақсартумен айналысатын профессор-оқытушылар құрамының ғылыми-зерттеу жұмыстарының тиімділігін арттыруды қамтамасыз ету;

 - РhD магистранттары мен докторанттары деңгейінде жоғары білікті мамандарды даярлау және оқыту;

 - гранттық, коммерцияланатын жобаларды, университет магистранттары мен докторанттарының ғылыми жұмыстарын ғылыми сүйемелдеуді жүзеге асыру.

"Азық-түлік және экологиялық қауіпсіздік"

"Азық-түлік және экологиялық қауіпсіздік" зертханасында ауыл шаруашылығы шикізаты мен тамақ өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігінің көрсеткіштерін анықтау бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізілуде.  

2020 жылы зертхана Қазақстан Республикасының аккредиттеу жүйесінде МЕМСТ ISO/IEC 17025-2019  "Сынақ және калибрлеу зертханаларының құзыреттілігіне қойылатын жалпы талаптар" талаптарына сәйкестігіне аккредиттелген.

Зертхананың негізгі мақсаты:

- РhD магистранттары мен докторанттары деңгейінде жоғары білікті мамандарды даярлау және оқыту, тағылымдамалар;

- гранттық, коммерцияланатын жобаларды, университет магистранттары мен докторанттарының ғылыми жұмыстарын ғылыми сүйемелдеуді жүзеге асыру.

- кәсіпкерлер мен фермерлерге Тамақ өнімдері мен жемшөптің сапасы мен қауіпсіздігін бақылауды анықтау бойынша қызметтер көрсету;

- балалар тағамының тамақ өнімдерінің, азық-түлік шикізатының, қоғамдық тамақтандыру өнімдерінің, тағамдық қоспалардың, биологиялық белсенді қоспалардың, жануарларға арналған жемшөптің барлық түрлерін үш бағыт бойынша қауіпсіздік және сапа талаптарына сәйкестігін зерттеу:

- органолептикалық зерттеулер;

- физика-химиялық көрсеткіштер;

- улы компоненттерді анықтау.

«Электрондық микроскопия» инженерлік бейінді зертханасы

Инженерлік бейіндегі "Электрондық микроскопия" зертханасы бейорганикалық және биологиялық объектілерге электронды-микроскопиялық зерттеулер жүргізеді.

Зертхананың негізгі мақсаты:

"Электрондық микроскопия" ӘК негізгі мақсаты ұлттық және халықаралық стандарттарға сәйкес Қызметтерді одан әрі ұсына отырып, ғылым мен техниканың басым бағыттары бойынша бағдарламалар мен жобаларды іске асыру болып табылады.

Зертхананың міндеттері:

- бактериялар, вирустар биологиялық объектілерінің трансмиссиялық электронды микроскопында микроскопиялық зерттеулер жүргізу және жасуша құрылымын зерттеу. - химиялық элементтік құрамын анықтай отырып, сканерлеуші электрондық микроскопта биологиялық және бейорганикалық объектілердің беттеріне зерттеулер жүргізу. -ғылыми-зерттеу жұмыстарына жәрдемдесу және жүргізу; - жоғары білікті мамандарды даярлау.

Техникалық жарақтандыру

гематологиялық анализатор MS 4/5, Stat Fax 2100 иммуноферментті анализатор, Applied Biosystems Step One Plus нақты уақыттағы ПТР, QuantStudio 12K Flex, NGS секвенаторы Ion S5 System с Ion Chef System, JSM-6510 LA растрлық электронды микроскоп, JEM-1011 трансмиссиялық электронды микроскоп, Leica EM UC7 ультрамикротомы, Leica DM 4000B сандық микроскоп, масс-спектрометриялық детекторы бар Trace TSQ 8000 Thermo Fisher Scientific газ хроматографы, с масс-спектрометрическим детектором Thermo Fisher Scientific масс-спектрометриялық детекторы бар жоғары тиімді сұйық хроматографы (HPLC) Ultimate 3000

Жоспарлар мен есептер

Орталықты одан әрі дамыту перспективалары:

▪ өсімдік шаруашылығы бағытындағы генетикалық зерттеулер ( генотиптеу, селекциялық іріктеу және т. б.)

▪ ұсақ мал, жылқы және басқа да жануарлар түрлерінің генетикалық бағыттары бойынша зерттеуді кеңейту.

▪ аккредиттеу саласын кеңейту мақсатында сынақтардың жаңа және өзекті әдістерін әзірлеу.

▪ ұлттық және әлемдік стандарттарға сәйкес ауыл шаруашылығы шикізаты мен тамақ өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігі көрсеткіштерінің мемлекеттік тәуелсіз сараптамасы;

▪ АӨК өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігі көрсеткіштерінің мемлекеттік мониторингтік бағдарламаларын ұйымдастыру және өңірлік зертханалардың сараптамалық қызметін үйлестіру;

▪ АӨК өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігін сараптау саласында кадрларды даярлау және қайта даярлау.

Жетістіктер

ҚазҰАЗУ-дың құрылымдық бөлімшесі ретінде Қазақстан-Жапон инновациялық орталығы (ҚЖИО) заманауи ғылыми зерттеулер жүргізумен, жоғары білікті мамандар даярлаумен және ақылы қызметтер көрсетумен айналысатын университеттің жетекші бөлімшелерінің бірі болып табылады.

Халықаралық деңгейде ғылыми зерттеулер жүргізуді қамтамасыз ету үшін ҚЖИО-ның бірегей мүмкіндіктері бар, ол қуатты және заманауи ғылыми жабдықтардың болуы, МЕМСТ ISO/IEC 17025-2019 "Сынақ және калибрлеу зертханаларының құзыреттілігіне қойылатын жалпы талаптар" сәйкестігіне аккредиттелуі, улармен, прекурсорлармен және психотроптық заттармен байланысты қызметке лицензияның бар болуы болып табылады.

Ғылыми зерттеулерді кеңейту мақсатында ҚЖИО гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру шеңберінде ғылыми зерттеулер жүргізуге арналған республикалық конкурстарға белсенді қатысады.

ҚР БҒМ ГҚ 2021-2023 жылдарға арналған конкурсқа қатысу нәтижесінде, қаржыландыру сомасы 64,5 млн. теңгені құрайтын "Адамның виромы:  NGS секвенирлеу әдісімен вирустық респираторлық инфекциялардың алуан түрлілігін зерттеу" (ғылыми жетекшісі профессор Н. Т.Сандыбаев) ЖРН АР09259192 гранттық жобасы болып табылады.

Бұл жоба іргелі, бірегей және сонымен бірге күрделі. Қазіргі уақытта жобада жоспарланған зерттеулер тек шетелде жүргізілді, Қазақстанда мұндай жұмыстарды біз алғаш рет жүргізіп отырмыз. Жоба аясында NGS секвенирлеу тәсілдерін қолдана отырып, адамның жоғарғы тыныс жолдарында бар барлық вирустар секвенирленеді.

Бұл жобаны іске асыру кезінде Алматы қаласының тұрғындары арасында кеңінен танымал, айналымдағы вирустарды ғана емес, сондай-ақ Қазақстанда сирек кездесетін немесе бұрын анықталмаған вирустарды анықтау маңызды нәтиже болып табылады. Адамдарда респираторлық вирустардың болуы туралы нақты көрініс ұсынылады, ол жұқпалы аурулармен сәтті және мақсатты күресуге негіз бола алады.

КЖИО қызметкерлері екі гранттық жобада генетикалық зерттеулер бойынша жекелеген міндеттерді орындаушы болып табылады: 1) ЖРН AR09259609 "Нанобөлшектерге негізделген мұрынішілік SARS-CoV-2 вакцинасының жаңа платформасы: жануарлардың зертханалық үлгілерінде дизайнды әзірлеу және сынау" және 2) ЖРН AR09259636 " SNP маркерлерін қолдана отырып, алма ағашының перспективті сорттары мен телітінділерінің қауіпті аураға– бактериялық күйікке генетикалық төзімділігін зерттеу ". Бірінші жоба бойынша арнайы вакциналарды әзірлеуге жарамды арнайы COVID-19 ақуыздарын экспрессиялау үшін генетикалық құрылымдарды жасау бойынша зерттеулер жүргізілуде. Екінші жоба бойынша ағаштардың бактериалды күйікке төзімділігін сипаттайтын алма сорттары мен телітінділеріне арналған SNP маркерлерін әзірлеу бойынша зерттеулер жүргізеді.

Гранттық жобалардан басқа, ҚР АШМ-нің 2021-2023 жылдарға арналған ветеринариялық қауіпсіздік желісі бойынша бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру конкурсының қорытындысы бойынша ҚЖИО жылқылардың жұқпалы ауруларын диагностикалау үшін ПТР негізінде тест-жүйелерді әзірлеу жөніндегі міндеттерді сәтті аяқтап жатыр. Бұл жобаның практикалық нәтижесі жылқы тұмауын, жууды, экви родоккусын және хеликобактериозды анықтауға арналған жаңа диагностикалық ПТР жиынтықтарын жасау болып табылады.

Жоғары әдіснамалық деңгейде ғылыми зерттеулер жүргізу, халықаралық рейтингтік журналдарда ғылыми мақалалар жариялау және халықаралық ынтымақтастық Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университетін одан әрі дамыту және оны әлемдік қоғамдастыққа біріктіру үшін негіз болып табылады.

1. Sandybayev N, Beloussov V, Strochkov V, Solomadin M, Granica J, Yegorov S. Characterization of viral pathogens associated with symptomatic upper respiratory tract infection in adults during a low COVID-19 transmission period. PeerJ. 2023;11:e15008. Published 2023 Mar 13. doi:10.7717/peerj.15008
2. Sandybayev N, Beloussov V, Strochkov V, Solomadin M, Granica J, Yegorov S. Next Generation Sequencing Approaches to Characterize the Respiratory Tract Virome. Microorganisms. 2022;10(12):2327. Published 2022 Nov 24. doi:10.3390/microorganisms10122327
3. Chervyakova, O.; Tailakova, E.; Kozhabergenov, N.; Sadikaliyeva, S.; Sultankulova, K.; Zakarya, K.; Maksyutov, R.A.; Strochkov, V.; Sandybayev, N. Engineering of Recombinant Sheep Pox Viruses Expressing Foreign Antigens. Microorganisms 2021, 9, 1005. https://doi.org/10.3390/microorganisms9051005
4. Daulet N., Sapakhova Z., Kairova G., Absatarov D., Orkara S. Morphological characterization of Erwinia amilovora colony // Society and science. Problems and prospects. Proceedings of the III International Scientific and Practical Conference. London, England. 2022. Pp. 18-22.Available at : DOI: 10.46299/ISG.2022.I.III
5. Өрқара Ш.Д., Сандыбаев Н.Т., Строчков В.М., Белоусов В.Ю. Разработка ПЦР тест-системы для диагностики вируса гриппа лошадей. 3i: intellect, idea, innovation - интеллект, идея, инновация. 2022, 4, 70-79. DOI: 10.52269/22266070_2022_4_70
6. Burashev, Y., Strochkov, V., Sultankulova, K., Orynbayev, M., Kassenov, M., Kozhabergenov, N., Zakarya, K. (2020). Near-Complete Genome Sequence of an H5N1 Avian Influenza Virus Strain Isolated from a Swan in Southwest Kazakhstan in 2006. Microbiology Resource Announcements, 9(13), 15–17. https://doi.org/10.1128/mra.00016-20
7. Кайрова Г.Н., Өрқара Ш.Д., Дәулет Н. Сапахова З.Б., Абсатарова Д.А.Развитие бактериального ожога на различных сортах яблони в условиях юга и юго-восток Казахстана DEVELOPMENT OF FIRE BLIGHT ON VARIOUS APPLE VARIETIES IN THE CONDITIONS OF THE SOUTH AND SOUTH-EAST OF KAZAKHSTAN // Ғылым және білім журналы. 2, 3(68) (сен. 2022), С.158–168. DOI:https://doi.org/10.56339/2305-9397-2022-3-3-158-168.
8. Strochkov V., Burashev Y., Sandybayev N., Xie G., Erkkila T.H., Cui H., et al. Whole Genomes of Avian orthoavulavirus 1 (Newcastle Disease Virus Genotypes VIg or new genotype XXI) in Wild Birds in Kazakhstan. Virol Mycol. 2020, 9:183 (DOI: 10.35248/2161-0517.20.09.183).
9. Strochkov V., Burashev Y., Sandybayev N., Xie G., Erkkila T.H., Cui H., et al. Whole Genomes of Avian orthoavulavirus 1 (Newcastle Disease Virus Genotypes VIg or new genotype XXI) in Wild Birds in Kazakhstan. Virol Mycol. 2020, 9:183 (DOI: 10.35248/2161-0517.20.09.183).
10. Sandyabyev N., Espembetov B., Bulatov Y., Hagius S., Elzer Ph., Risatti G. Prevalence of Brucella  ssp. and bluetongue serotypes among domestic ruminants in South Kazakhstan. Science Program Review, September 17-20, 2019, Warsaw, Poland. poster presentation.
11. Строчков В., Боранбаева К., Саттарова Р., Жансеркенова О., Бакиева Ф., Шыныбаев Қ. и Сиябеков С. 2023. Разработка набора синтетических олигонуклетидов для выявления патогена Moraxella ovis в полимеразной цепной реакции в реальном времени. Ғылым және білім журналы. 1, 1 (70) (мар. 2023), 50–59. DOI:https://doi.org/10.56339/2305-9397-2023-1-1-50-59.
12. Burashev Y, Strochkov V, Sultankulova K, Orynbayev M, Sansyzbay A, Sandybayev N, et al. Complete Genome Sequencing of Two Equine Influenza A(H3N8) Virus Strains Isolated in Kazakhstan. Genome Announc [Internet]. 2018; 6:8–9. Available from: http://genomea.asm.org/lookup/doi/10.1128/genomeA.00574-18
13.  Burashev Y.D., Sultankulova K.T., Strochkov V.M., Sansyzbay A.R., Sandybayev N.T., Orynbayev M.B. Phylogenetic analysis of surface HA gene, of equine influenza A/equine/LKZ/09/2012 (H3N8) virus strains. Eurasian Journal of Ecology, [S.l.], v. 56, n. 3, p. 124-131, oct. 2018. ISSN 2617-7358. Available at: <http://bulletin-ecology.kaznu.kz/index.php/1-eco/article/view/836>.
14. Өрқара Ш.Д., Сандыбаев Н.Т., Жансеркенова О.О. СРАВНИТЕЛЬНАЯ ОЦЕНКА МЕТОДОВ ВЫДЕЛЕНИЯ ДНК ПРИ SNP ГЕНОТИПИРОВАНИИ КРУПНОГО РОГАТОГО СКОТА // Izdenister Natigeler, (4 (96). https://doi.org/10.37884/4-2022/04
15. Mambetaliyev MA, Yesimbekova NB, Strochkov VM, Tabynov KK, Sultankulova KT, Abduraimov YO. The evidence of occurrence of porcine circovirus 2 isolation and characterization in Kazakhstan. VirusDisease [Internet]. Springer India; 2018; Available from: http://link.springer.com/10.1007/s13337-018-0436-6
16. Toishimanov, M., Nurgaliyeva, M., Serikbayeva, A., Suleimenova, Z., Myrzabek, K., Shokan, A. and Myrzabayeva, N., 2023. Comparative Analysis and Determination of the Fatty Acid Composition of Kazakhstan’s Commercial Vegetable Oils by GC-FID. Applied Sciences, 13(13), p.7910. https://doi.org/10.3390/app13137910.
17. Moldakhmetova, G., Kurmanov, R., Toishimanov, M., Tajiyev, K., Nuraliyeva, U., Sheralieva, Z., Temirbayeva, K. and Suleimenova, Z., 2023. Palynological, physicochemical, and organoleptic analysis of honey from different climate zones of Kazakhstan. Caspian Journal of Environmental Sciences, 21(3), pp.543-553. https://doi.org/10.22124/CJES.2023.6931.
18. Nurtazina A., Voitsekhovskiy I., Toishimanov M., Dautov D. Сhanges of plasma free amino acids in metabolic syndrome // Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2023, (Vol.25) 2, pp. 84-89. http://doi.org/10.34689/SH.2023.25.2.012 .
19. Nurtazina A., Toishimanov M., Voitsekhovskiy I., Dautov D. High Performance Liquid Chromatography Analysis of Plasma Levels of Vitamins Group «B» in Metabolic Syndrome // Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2023, (Vol.25) 2, pp. 79-83. http://doi.org/10.34689/SH.2023.25.2.011 .
20. Kuldybayev, Nurlan; Dutbayev, Yerlan; Konstantinova, Olga; Borodulin, Dmitry; Yessimbekova, Minura; Daugaliyeva, Saule; Toishimanov, Maxat; Yesserkenov, Aydarkhan; Bastaubaeva, Sholpan & Temreshev, Izbasar. (2023). Identification and Pathogenicity of the Soybean Root Rot Pathogen in Arid Conditions. OnLine Journal of Biological Sciences. http://doi.org/10.3844/ojbsci.2023.202.209 .
21. Dutbayev, Yerlan; Kharipzhanova, Aidana; Yessimbekova, Minura; Toishimanov, Maxat; Lozowicka, Bozena; Iwaniuk, Piotr; Bastaubaeva, Sholpan; Kokhmetova, A.. (2023). Ochratoxin A and Deoxynivalenol Mycotoxin Profile in Triticale Seedlings with Different Susceptibility to the Root Rot. OnLine Journal of Biological Sciences. 23. http://doi.org/10.3844/ojbsci.2023.87.93 .
22. Serikov, M.S., Nurgaliyeva, M.T., Myrzabek, K.A., Toishimanov, M.R., Baktybayeva, F.K. Defining the Composition of Fat Phase in Foods. (2022). Food Processing: Techniques and Technology. 2022;52(4):685–693. http://doi.org/10.21603/2074-9414-2022-4-2398 .
23. Nurgalieva M.T., Toishimanov M.R., Serikov M.S., Myrzabaeva N.E., Khastaeva A.Zh. (2019). Calibration of a gas chromatography for determining the fatty acid composition of food products. " Research, results ” No. №1 (81) 2019. ISSN 2304-3334, Almaty, Kazakhstan.