Жоба жетекшісі
Кененбаев Серік Барменбекұлы
Ғылыми дәрежесі, атағы: ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы, профессор,
Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының академигі
Scopus Author ID: 6504473174
Researcher ID: FCJ-4135-2022
ORCID: 0000-0003-1745-8475
Жоба туралы
Өзектілігі
Қазіргі уақытта өнім өндіруге арналған энергетикалық ресурстардың едәуір шығындарына, мәдени өсімдіктердің түрлік және сорттық әртүрлілігінің күрт төмендеуінің теріс салдарына, қарқынды агроценоздар мен агроэкожүйелердің экологиялық және генетикалық осалдығының артуына, табиғи ортаның ластануы мен жойылу қаупінің едәуір артуына байланысты қарқынды егіншілік элементтерінің жетілмегендігі айқын көрінді. Осыған байланысты құнарлылықты арттыру, қоршаған ортаны қорғау, органикалық таза өнім алу және ауыл шаруашылығы өндірісінің өнімділігін арттыру мақсатында органикалық егіншілік жүйесін жүргізу өзекті болып табылады.
Мақсаты
Топырақ құнарлылығын арттыруды және экологиялық таза өсімдік шаруашылығы өнімін алуды қамтамасыз ететін органикалық және био тыңайтқыштар қолданылатын жасыл технологияларды ғылыми-практикалық негіздеу.
Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер
Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы тау бөктеріндегі аймақ жағдайында әзірленген жасыл технологияны енгізу осы технология астындағы алаңды ұлғайтуға, отандық өндіріс деңгейін, елдің экспорттық әлеуетін арттыруға және отандық экономиканы әлемдік технологиялық құрылымға енгізуге және жасыл технология тұжырымдамасын іске асыруға, сондай-ақ қазіргі заманғы егіншіліктің биологиялық-экологиялық проблемаларын шешуге ықпал етеді.
Жарияланымдар тізімі (оларға сілтемелері бар) және патенттер
1. Ospanbayev, Z.O., Kurmanbayeva, M.S., Abdukadirova, Z.A., Kenenbayev, S.B., Musina, A.S. Water use efficiency of rice and soybean under drip irrigation with mulch in the south-east of Kazakhstan // Applied Ecology and Environmental Research. (Received 12th Apr 2017; accepted 12th Aug 2017). Q3 percentile - 34. DOI:10.15666/aeer/1504_15811603 Corpus ID: 90803981. https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0-85034975565&origin=resultslist&sort=plff&src=s&st1=Water+use+efficiency+of+rice+and+soybean+under+drip+irrigation+with+mulch+in+the+south-east+of+Kazakhstan&st2=&sid=93e0335e3f455b582d5c9d1ef03f5c63&sot=b&sdt=b&sl=120&s=TITLE-ABSKEY%28Water+use+efficiency+of+rice+and+soybean+under+drip+irrigation+with+mulch+in+the+south-east+of+Kazakhstan%29&relpos=0&citeCnt=3&searchTerm=
2. Tabynbayeva, L.K., Kenenbayev, S.B., Suleimenova, M.S., Tinibayev, N.K., Boiko, V.S. Impact of absorbing agent on moisture reserves of winter wheat in the conditions of semiprovided dry farming land of the south-east of Kazakhstan // OnLine Journal of Biological Sciences 17(2):35-39. February 2017. Q3 percentile - 43. DOI: 10.3844/ojbsci.2017.35.397.
https://www.scopus.com/sourceid/6400153168?origin=resultslist
3. Табынбаева Л.К., Кененбаев С.Б., Сулейменоа М.Ш., Бекбатыров М.Б., Фотосинтетическая деятельнось и продуктивность кукурузы на зерно при внесение абсорбента «Aquasorb» // Известия НАН РК. № 3 (39) 2017г. –С. 198-204.
https://nauka-nanrk.kz/assets/assets/%D0%B6%D1%83%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%BB%202017%203/%D0%90%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%8F_03_2017__%D0%93%D0%BE%D1%82%D0%BE%D0%B2-336%20%D1%81%D1%82%D1%80.pdf
4. R Yelnazarkyzy,., Kenenbayev, S.B., Didorenko, S.V., Borodychev, V.V. Soy cultivation
technology with gravity drip irrigation in south and southeast Kazakhstan // Journal of Ecological Engineering. Volume 20, Issue 7, July 2019, pages 39–44. Q2 percentile – 52. DOI: https://doi.org/10.12911/22998993/109862. https://www.scopus.com/sourceid/21100246533?origin=resultslist
5. Kenenbayev S.B., R. Yelnazarkyzy., S.V. Didorenko. Agrotechnological peculiarities of soybean cultivation in the irrigated zone of south and the Southeast Kazakhstan // «Известия НАН РК». Алматы 2019 г. №3 (51) - С. 68-72. DOI:doi.org/10.32014/2019.2224-526Х.30
http://rmebrk.kz/journals/5177/72339.pdf
6. Yeinazarkyzy R., Kenenbayev S B., Didorenko S.V. Kalashnikov Р.А. The effect of irrigation regimeon the yield of soybean in the South and South-East of Kazakhstan. «Известия НАН РК». Алматы 2019 г. №3 (51) - С. 20-26. ISSN 2224-526Х https://doi.org/10.32014/2019.2224-526X.30
7. Yeinazarkyzy R., Kenenbayev S B., Didorenko S.V. Agrotechnological peculiarities of soybean cultivation in the irrigated zone of south and the Southeast Kazakhstan. «Известия НАН РК». Алматы 2019 г. №3 (51) - С. 68-72. ISSN 2224-526Х https://doi.org/10.32014/2019.2224-526X.30
8. Елназаркызы Р., Кененбаев С.Б. Дидоренко С.В. Оспанбаев Ж.О. Ресурсосберегающая технология возделывания сои в орошаемом земледелии. «Исследования результаты» Алматы 2019 г. № 2 – С. 197-201. ISSN 2304-3334 http://izdenister.kaznau.kz/files/full/2019_2.pdf
9. Rakhiya Yelnazarkyzy., Serik Barmanbekovich Kenenbayev., Z.O. Ospanbayev., P.A. Kalashnikov. Soybean Yield and Vegetative Water Consumption in Various Irrigation Methods. Journal of Ecological Engineering. Volume 20, Issue 3, April 2020, pages 87-93. Q2 percentile – 52. DOI:https://doi.org/10.12911/22998993/118294. https://www.scopus.com/sourceid/21100246533?origin=resultslist
10. Serik B. Kenenbaev , Gulvira L. Yesenbayeva , Rakhiуa Yelnazarkyzy*. Resource-Saving Farming Systems In The Southeast Of Kazakhstan. Nat. Volatiles & Essent. Oils, 2021; 8(4): 7938-7949. file:///C:/Users/USER/Downloads/646c.pdf
11. Poshanov, M.N., Laiskhanov, S.U., Smanov, Z.M., Kenenbayev, S.B., , Vyrakhmanova, A.S., Askanbek, A./ The Effects of the Degree of Soil Salinity and the Biopreparation on Productivity of Maize in the Shaulder Irrigated Massif., OnLine Journal of Biological Sciences 2022, 22 (1 ): 58.67
Q2 percentile 43. DOI: 10.3844/ojbsci.2022.58.67 https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0-85126050646&origin=resultslist&sort=plf-f&src=s&st1=Kenenbayev&st2=&nlo=1&nlr=20&nls=count-f&sid=eafb1831bdc0098ce0d2bf080602d931&sot=anl&sdt=aut&sl=52&s=AU-ID%28%22Kenenbayev%2c+Serik+Barmenbekovich%22+6504473174%29&relpos=0&citeCnt=0&searchTerm=&featureToggles=FEATURE_NEW_DOC_DETAILS_EXPORT:1
Әлеуетті пайдаланушыларға арналған ақпарат
Осы жобаны іске асыру топырақтың су-физикалық қасиеттерін оңтайландыруға және оның микробиологиялық белсенділігін арттыруға мүмкіндік береді, қарашірік пен минералдық қоректендіру элементтерінің тапшылықсыз теңгерімі үшін топырақ құнарлылығының биогендік ресурстарының жинақталуын қамтамасыз етеді, егістіктердің қоқыстануын азайту және өсімдік ауруларының таралуын азайту есебінен фитосанитариялық және экологиялық функцияларды күшейтеді және т.б. Осының барлығы дақылдардың өнімділігін арттыруға,экологиялық таза өнім алуға, топырақ құнарлылығын және ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің өнімділігін арттыруға ықпал етеді.
Зерттеу тобының мүшелері
Есенбаева Гульвира Лемисовна
Ғылыми дәрежесі, атағы: ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты, доцент
Scopus Author ID: 57218684499
Researcher ID: GMH-8626-2022
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4101-3460
Жанбырбаев Елдос Алмабекович
Ғылыми дәрежесі, атағы: PhD, қауымдастырылған профессор
Scopus Author ID: 57194189088
Researcher ID: AAR-7523-2020
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4076-8108
Бектурганов Айдос Назарбекович
Ғылыми дәрежесі, атағы: магистр
Scopus Author ID: 58652593800
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9085-295Х
Калдыкозов Нурпейс Аскарович
Ғылыми дәрежесі, атағы:магистр
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4335-2447