Жоба жетекшісі
Алиханов Джахфер Музаферович
Дәрежесі, атағы: техника ғылымдарының кандидаты, доцент
Scopus Author ID: 57195510934
Researcher ID: AAS-6488-2020 немесе 23343622
ORCID: 0000-0002-1770-9759
Жоба туралы
Өзектілігі
Алманы тауарлық сорттарға автоматты түрде сұрыптау бойынша зерттеу бірнеше маңызды себептерге байланысты қазіргі әлемде өзекті болып табылады. Ең алдымен, ол өндірістің тиімділігін арттыруға және ауыл шаруашылығы мен тамақ өнеркәсібіндегі шығындарды азайтуға бағытталған. Автоматты сұрыптау өнімділікті арттыруға, шығындарды азайтуға және өнімнің жоғары сапасын қамтамасыз етуге көмектеседі. Сонымен қатар, зерттеу агроөнеркәсіптік сектордағы кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілікті арттыруға деген ұмтылысын қолдайды. Алманы сұрыптауды автоматтандыру еңбек шығындарын азайтады, қателерді азайтады және осылайша жаһандық бәсекелестік жағдайында позицияларды жақсартуға ықпал етеді. Зерттеудің әлеуметтік маңызы жұмыс орындарын құру және ауылдық аймақтарды дамыту арқылы көрінеді. Ауыл шаруашылығындағы жаңа технологиялар жұмыспен қамтуды қолдау және жергілікті экономиканы дамыту арқылы әлеуметтік тұрақтылыққа ықпал етеді. Автоматты сұрыптаудың экологиялық пайдасы химиялық заттарды пайдалануды азайтуды қамтиды. Жемістердің нақты жіктелуі химиялық өңдеу қажеттілігін азайтады, бұл экологияға жағымды әсер етеді. Өнім сапасының жақсаруы автоматты сұрыптау кезінде алманың өнімділігін дәлірек анықтаудың салдары болып табылады. Бұл өнімге қойылатын жоғары стандарттарға сәйкес келеді және қазіргі тұтынушылардың талаптарын қанағаттандырады. Автоматтандырудың жаһандық тенденциялары аясында алманы тауарлық сорттарға автоматты түрде сұрыптау саласындағы зерттеу ауыл шаруашылығында заманауи технологияларды енгізуге деген жалпы әлемдік ұмтылыстарға сәйкес келеді. Осылайша, зерттеу өндірістік процестерді оңтайландыруға, өнім сапасын жақсартуға және экономикалық және экологиялық тұрғыдан тұрақты дамуға ықпал етуге уәде береді.
Мақсаты
Жобаның негізгі мақсаты-сапа көрсеткіштерін сандық бағалау және алмаларды тауарлық сорттарға автоматты түрде сұрыптау үшін сандық технология мен жасанды интеллектпен шағын көлемді машинаны әзірлеу.
Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер
1. Алмаларды тауарлық сорттарға автоматты түрде сұрыптауға арналған сапа көрсеткіштерін және шағын көлемді машинаны анықтау үшін цифрлық технологияны құру.
2. Алма сапасының көрсеткіштерін сандық бағалауға арналған жаңа цифрлық интеллектуалды әдістер мен құралдарды әзірлеу және зерттеу.
Алынған ғылыми нәтижелерді сандық автоматтандырылған ақылды қондырғылар мен сапаны бақылау және тағамды автоматты түрде сұрыптау машиналарының жаңа буынын әзірлеу үшін пайдалануға болады.
Жарияланымдар тізімі (сілтемелерімен) және патенттер
1. Alikhanov J, Penchev S.M., Georgieva T.D., Moldahaznov A.K., Shynybay Zh., Daskalov P I., An indirect approach for egg weight sorting using image processing // Journal of Food Measurement and Characterization. –2018. – Vol. 12. – №1. – P. 87-93. Процентиль по Скопусу 41-55 https://link.springer.com/article/10.1007/s11694-017-9619-x
2. Alikhanov, J., Penchev, S.M., Georgieva, T.D., Moldazhanov A.K., Kulmakhambetova A.T., Shynybay Zh., Stefanov, E., Daskalov, P.I. Design and performance of an automatic egg sorting system based on computer vision. // TEM Journal -2019 Pages 1319-1325. Процентиль по Scopus: 24-43. DOI: https://doi.org/10.18421/TEM84-31
3. Alikhanov J., Moldazhanov A., Kulmakhambetova A., Shynybay Z., Penchev S.M., Georgieva T.D., Daskalov P.I. Express Methods and Procedures for Determination of the Main Egg Quality Indicators. TEM Journal. February 2021. Volume 10, Issue 1, Pages 171 – 176. Процентиль по Scopus: 24-43 DOI: https://doi.org/10.18421/TEM101-21
4. Georgieva, T., Stefanov, E., Alikhanov, J., Kulmakhambetova, A., Shynybay, Zh., Daskalov, P. Approach for egg defects assessment using image analysis // Annals of DAAAM and Proceedings of the International DAAAM Symposium -2019. DOI: 1 https://doi.org/0.2507/30th.daaam.proceedings.154
4 Молдажанов а. к. Алиханов Д. М. Кулмахамбетова А. Т. Азизов А. А. сапа көрсеткіштерін бұзбайтын бақылауға және санаттағы жұмыртқаларды автоматты түрде сұрыптауға арналған көпфункционалды машинаның технологиялық схемасының негіздемесі. Зерттеулер, нәтижелер. № 3, Алматы, 2020..376-381 б. DOI: https://doi.org/10.37884/3-87-2020
5. Молдажанов А.К., Алиханов Д.М., Кулмахамбетова А.Т., Зинченко Д.А. Азизов А.А. автоматтандырылған оптикалық-электрондық қондырғыдағы жұмыртқа сапасының көрсеткіштерін анықтау алгоритмі мен бағдарламасының эксперименттік зерттеулерінің әдістемесі мен нәтижелері. "Зерттеулер, нәтижелер" ғылыми журналы. №3(91). 2021 ж..66-78 б. DOI: https://doi.org/10.37884/3-91-2021
6. Джакуфов Д.Е., Молдажанов А.К., Кулмахамбетова А.Т., Азизов А.А:картопты сұрыптауға арналған роторлы машинаның параметрлерін негіздеу№3(91). 2021 ж. 134–150 б DOI: https://doi.org/10.37884/3-2021/15
7.Moldazhanov A.K., Alikhanov J.M., Kulmakhambetova A.T., Shynybay Zh.S. Rationale and choice of determination of the eggs volume by the calculated method. News of the National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan series of agricultural sciences issn 2224-526х volume 3, number 39 (2017), 126 – 131 http://nblib.library.kz/elib/library.kz/Jurnal/Agrarnaya%2003-2017/24%20Moldazhanov%20Alikhanov.pdf
8. Молдажанов А. К., Кулмахамбетова А.Т., Алиханов Д. М., Зинченко Д. А., Азизов А. А. пайдалы модельге ҚР патенті 10.12.2021 ж. №6739 "Жұмыртқа сапасының көрсеткіштерін анықтауға және оларды санаттарға автоматты түрде сұрыптауға арналған роторлы көпфункционалды машина".
9. Астраханцев А. Астраханцев В. А., Алиханов Д. М Молдажанов А.К., Шыныбай ж. С. Құлмахамбетова А. Т., ҚР патенті «автоматты басқару жүйесімен жұмыртқаларды мөлшері мен формасы бойынша сұрыптауға арналған машина».Тіркеу № 2707 23.04.2018 ж-дан
10.Алиханов Д. М, Молдажанов А.К., Кулмахамбетова А.Т., санаттағы тауық жұмыртқаларының сапа көрсеткіштерін анықтауға және сұрыптауға арналған автоматтандырылған қондырғы. Пайдалы модельге ҚР патенті 23.11.2018 ж. № 3378
11. Алиханов Д. М , Кулмахамбетова А.Т.,. «ЖҰМЫРТҚА ТКЖ» "бағдарламалық қамтамасыз етуге арналған авторлық куәлік ЖҰМЫРТҚА ТКЖ " авторлық куәлік объектісіне құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы куәлік 03.03.2018 ж. №0610
12."Молдажанов А. К., Құлмахамбетова А. Т. Алиханов Д. М - Python жұмыртқасы " (оптикалық-электронды қондырғы - Python жұмыртқасы) авторлық құқықпен қорғалатын объектілерге құқықтардың мемлекеттік тізіліміне мәліметтерді енгізу туралы куәлік. №12984 3.11.2020
Алиханов Д.М., Шыныбай Ж.С. Автоматизация процессов определения показателей качества и сортирования клубней картофеля на основе цифровых технологий. Монография: ISBN 978- 601–358 – 023-4. Алматы: АУЭС, 2022. – 246 с.
Әлеуетті пайдаланушыларға арналған ақпарат
Алынған ғылыми нәтижелер өндірісті жақсартуға және ауыл шаруашылығындағы шығындарды азайтуға ғана емес, сонымен қатар цифрлық автоматтандырылған жүйелер мен сапаны бақылау машиналарын әзірлеуге жаңа көрініс ашады. Бұл технологиялар азық-түлік өнімдерін, соның ішінде алмаларды тиімді бақылауға және автоматты түрде сұрыптауға қабілетті ақылды қондырғылардың жаңа буынын құру үшін пайдалы болады, нәтижесінде өнім сапасы жақсарады және өндіріс процестері оңтайландырылады.
Зерттеу тобының мүшелері
Даскалов Пламен Иванов
Дәрежесі, атағы: PhD, профессор
Scopus Author ID: 6602685595
ORCID: 0000-0001-7615-1911
Молдажанов Айдар Кадыржанович
Дәрежесі, атағы: PhD
Scopus Author ID: 57195516655
Researcher ID: ABB-1450-2021
ORCID: 0000-0002-2695-8140
Шыныбай Жандос Сапарғалиұлы
Дәрежесі, атағы: PhD
Scopus Author ID: 57195514359
Researcher ID: 24832716
ORCID: 0000-0002-9310-0339
Кулмахамбетова Акмарал Токтаналиевна
Дәрежесі, атағы: PhD
Scopus Author ID: 57213593855
ORCID: 0000-0003-2434-3617
Зинченко Дмитрий Андреевич
Дәрежесі, атағы: ғылым магистрі
ORCID: 0000-0003-1465-0058
Нуртулеуов Алишер Орманұлы
Дәрежесі, атағы: ғылым магистрі
Сарсенбекұлы Дат
Дәрежесі, атағы: ғылым магистрі
ORCID: 0000-0002-9062-7071
Азизов Азимжан Абдурахимович
Дәрежесі, атағы: ғылым магистрі
ORCID: 0000-0002-4724-3005