Жоба жетекшісі
Ержанова Кенже
Ғылыми дәрежесі, атағы: Ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты, доцент (қауымдастырылған профессор)
Scopus Author ID: 56226825800
Researcher ID: EUB-3779-2022
ORCID: 0000-0002-5333-0906
Жоба туралы
Өзектілігі
Қазақстанның оңтүстік және оңтүстік-шығыс өңірлерінде аграрлық сектордағы үлкен үлес дәстүрлі түрде орта және салыстырмалы түрде шағын шаруашылықтарға тиесілі. Ауыл шаруашылығы өндірісінің негізі-суғармалы егіншілік. Сондықтан бұл аймақтардағы ауыл шаруашылығының өрлеуі суғармалы жерлерді қарқынды пайдаланумен, фермерлік және шаруа қожалықтарындағы өнім өндірісінің арзандауымен және олардың экономикалық жағдайымен тікелей байланысты. Сондықтан су үнемдеу және ресурс үнемдеу технологияларын енгізу арқылы жылына екі, үш өнім алу арқылы суғармалы жерлерді қарқынды пайдалану есебінен ауыл шаруашылығы өндірісін жақсарту мәселесі ерекше өзекті болып табылады.
Мақсаты
Қазақстанның оңтүстігі мен оңтүстік-шығысының суғармалы жерлері үшін жаңа дәстүрлі емес дақылдардың биологиялық ерекшеліктерін зерттеу және негізгі және аралық егістің неғұрлым қолайлы дақылдарын анықтау және бір жылда екі өнім алынуын қамтамасыз ететін оларды өсіру технологиясын әзірлеу.
Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер
Біз ұсынған, ғылыми жұмыстардың нәтижелері бойынша алынған жаңа технологияны игеру және енгізу ауылдық аймақтарда қосымша жұмыс орындарын қамтамасыз етеді. Аралық дақылдарды өсіру арқылы алынған қосымша өнім шаруаларға азық – түлік базасын нығайтуға, мал басын көбейтуге мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде мал шаруашылығының арзан әрі бәсекеге қабілетті өнімін өндіруге мүмкіндік береді.
Жарияланымдар тізімі (оларға сілтемелермен) және патенттер
1. Интенсивное использование орошаемых земель на юго-востоке Казахстана // ж.Вестник Кызылординского университета им. Коркыт Ата, Кызылорда, 2022. - №3 (62). – С.226-235. https://doi.org/10.52081/bkaku. 2022.v62.i3.098;
2. Организация зеленого конвейера на юго-востоке Казахстана / ж. Исследование, результаты, Алматы, 2023. - №3 (99). – С. 219-227. ISSN 2304-3334, DOI:
https://journal.kaznaru.edu.kz/index.php/research/article/view/365
3. Evaluating the potential for multicropping in SE Kazakhstan: Double-cropping corn after winter triticale and winter oilseed rape // Eurasian Journal of Soil Science, Volume 12, Issue 1, Jan 2023, Pages 79-84, DOI: 10.18393/ejss.1187439, Процентиль 49;
4. Use of intermediate crops to increase productivity of irrigated arable land in southeastern Kazakhstan. Journal of Ecological Engineering 2024, 25(1), 217–228 https://doi.org/10.12911/22998993/174834 ISSN 2299–8993, License CC-BY 4.0. Percentile 51 (Scopus)
http://www.jeeng.net/Use-of-Intermediate-Crops-to-Increase-Productivity-of-Irrigated-Arable-Land-in-Southeastern,174834,0,2.html
5. Перспективы инновационного развития сельского хозяйства на юго-востоке Казахстана, в сборнике трудов международной научно-практической конференции «Инновационные основы сельскохозяйственных и биоэкологических исследований в регионе Приаралья», г. Нукус, Республика Узбекистан, 2023. – С.30-33;
6. Промежуточные культуры – основа эффективного использования орошаемых земель // Сборник международной научно-практической конференции молодых ученых и студентов «Преемственность в науке – основа устойчивого развития аграрной науки и производства», посвященной 90-летию доктора сельскохозяйственных наук, академика К.С. Сабденова, 20-21 апреля 2023 г., Алматы, 2023. – часть 2. – С.176-181.
7. Қазақстанда суғармалы жерлерді қарқынды пайдалану, Монография, Алматы, 2023. – 335 бет.
8. Интенсивное использование орошаемых земель в Казахстане. Учебное пособие, Алматы, 2023. – 108 с.
9. Подбор культур для интенсивного использования орошаемых земель и создания зеленого конвейера, Рекомендации, Алматы, 2023. – 12 с.
Жобаның бас ғылыми қызметкері а.-ш. ғ. д., профессор Т. А. Атакулов теледидарда үш рет сөз сөйледі:
- 06.09.2022 ж. сағат 20:00-де "Almaty TV" арнасында "Суғармалы егіншілікте қандай инновациялық технологиялар бар?", бағдарламаның ұзақтығы 28 минут 35 секунд;
- 09.09.2022 ж. сағат 15:00-де "Almaty TV" арнасында осы тақырыптағы жаңалықтар бағдарламасының тікелей эфирінде;
- 07.09.2023 ж. сағат 19:00-де "Almaty TV" арнасында Қазақстанда ауыл шаруашылығын дамыту мәселесі бойынша Президент Қ. К. Тоқаевтың Қазақстан халқына Жолдауы.
Әлеуетті пайдаланушыларға арналған ақпарат
Әзірленген технологияны Қазақстанның оңтүстік және оңтүстік-шығыс өңірлерінің фермерлік және шаруа қожалықтары, ауыл шаруашылығы кооперативтері және суғармалы аймақтың серіктестіктері талап ететін болады. Мал басының, әсіресе қала маңындағы аймақтың өсуіне байланысты әзірленіп жатқан технология шағын және орта шаруа қожалықтарының жемшөп базасын нығайтудың және олардың рентабельділігін арттырудың ең тиімді әдісі бола алады.
Зерттеу тобының мүшелері
Атакулов Тастанбек
Ғылыми дәрежесі, атағы: доктор сельскохозяйственных наук, профессор
Scopus Author ID: 55776131500
ORCID: 0000-0003-1817-5522
Жоламанов Куаныш Кенесович
Ғылыми дәрежесі, атағы: звание: кандидат сельскохозяйственных наук, доцент (ассоцийрованный профессор)
Scopus Author ID: 57194685454
ORCID: 0000-0001-9984-3283
Тагаев Асанбай
Ғылыми дәрежесі, атағы: звание: кандидат сельскохозяйственных наук, доцент (ассоцийрованный профессор)
ORCID: 0000-0002-5590-1776
Сманов Аширали
Ғылыми дәрежесі, атағы: PhD доктор
Scopus Author ID: 57218501997
ORCID: 0000-0001-7468-575X