Жоба туралы
Жоба жетекшісі
.jpg)
Алиханов Қуантар Дәуленұлы Ph.D Scopus Author ID: 57216655567 ORCID: 0000-0001-9514-7678 Өзектілігі Еліміздің сүтті мал шаруашылығында мал басын көбейту, сүт өнімділігін арттыру, сондай-ақ өндірілетін сүттің сапасын арттыру мәселесі өзекті мәселелрдің бірі. Сондай-ақ, сиыр желінінің қабынуын азайтуға бағытталған шараларды жүргізу маңызды деп саналады. Өкінішке орай, соңғы жылдары сиыр желінінің қабынуын (мастит) емдеу және алдын алу бойынша белсенді шаралар қабылданып жатқанына қарамастан, бұл ауру кең таралып отыр. Сиырлардың сүт безінің қабынуы – мастит – сүт өнімділігінің, сүттің санитарлық-технологиялық сапасының төмендеуіне, малдың мерзімінен бұрын жарамсыздығына басты себеп болып табылады. Маститтің сиырлар арасында кең таралуы және оның еліміздің мал шаруашылығына әкелетін үлкен экономикалық зияны бұл мәселені қазіргі ветеринария ғылымының маңызды міндеттерінің біріне айналдырады.Осыны ескере отырып, дүние жүзінде сиырлардың мастит ауруын азайтуға бағытталған диагностикалық, профилактикалық және емдік шараларды әзірлеу бойынша ғылыми зерттеулер жүргізілуде. Дегенмен, маститпен күресу құралдары мен әдістерінің үнемі жетілдірілуіне қарамастан, сүт безінің қабынуы (мастит) соңғы жылдары бүкіл әлем бойынша сүт фермалары мен кешендерінде сиырлардың ең көп тараған ауруы болып қала береді. Маститпен ауыратын сиырларды дәрі-дәрмекпен емдеу нәтижесінде сүттің жарамсыздық мерзімі ұзарып, оны адамның тамақтануына пайдалануды шектейтіндігі экономикалық шығынды одан әрі күшейтеді. Өзгерістер дәрежесіне қабыну процесінің ауырлығы әсер етеді. Жануарлар ауруға кез келген лактация кезеңінде ұшырайды, бірақ ол көбінесе өнімділігі жоғары сиырларда байқалады. Бүгінгі таңда әртүрлі диагностикалық әдістер мен емдеу және алдын алу үшін көптеген дәрі-дәрмектер бар, бірақ сиыр маститі әлі де кең таралған. Бірқатар емдік препараттардың, әсіресе құрамында антибиотиктері бар препараттардың тиімділігі бірте-бірте төмендейді, сондықтан жаңа препараттарды іздестіру және құрастыру қажет болып отырады. Сонымен қатар, маститке қарсы көптеген препараттарды қолданғаннан кейін, сүтте антибиотиктердің қалдық мөлшерінің болуына байланысты ұзақ уақыт бойы сүт жарамсыз болады. Осылайша, әлі күнге дейін сиырларды сүт безінің қабынуынан қорғаудың тиімді әдістері жоқ. Ауру малды жүйелі түрде анықтау мен емдеуді, сауу технологиясы бойынша қатаң шараларды сақтауды, сауу алдында сауын жабдықтарын сенімді дезинфекциялауды және сауылғаннан кейін тиімді препараттармен емшек сүтін санитарлық өңдеуді қамтитын неғұрлым жетілдірілген профилактикалық шараларды жүргізу қажет. Өндірілетін шикі сүттің сапасына әсер ететін факторлардың бірі – сиырлардың сүт безінің қабынуының алдын алу бойынша ерте диагностикалық шараларды жетілдіру, маститке төзімділіктің генетикалық потенциалын анықтау және оның әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерін арттыратын тиімді шараларды қолдану мүмкіндігін жасау. әсері. Сондықтан сиырлардың сүт бездерінің қабынуын болдырмау және дер кезінде емдік шараларды жүргізу үшін бүгінгі күнге дейін жасалған түрлі әдістерді жетілдіріп, тиімділігін арттырудың маңызы зор Мақсаты Жобаның мақсаты – сиыр желінінің қабынуының алдын алу және сүт сапасын жақсарту әдістерін әзірлеу және жетілдіру; сүт бездерінің ауруларын ерте диагностикалау және алдын алу, ауру жануарларды уақтылы және тиімді емдеу, жануарлардың физиологиялық қызметін қалпына келтіру. Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер Жобаның күтілетін нәтижелері: 1. Cау сиырлар мен маститтің әртүрлі түрінен айыққандардың сүт өнімділігіне, сапасы мен технологиялық қасиеттеріне салыстырмалы талдау жүргізіледі; 2. Cүт бездерінің патологияларына төзімділікпен байланысты гендік локустарда сиырлар мен генотипті сиырлардың маститке төзімділігінің ДНҚ маркерлерін іздеу бойынша жұмыс жүргізілетін болады; 3. Cиырлардың сүт бездерін санитарлық тазартудың және маститті емдеудің тиімді құралы әзірленеді; Қазақстан Республикасының пайдалы модель патентіне 1 өтінім және ЖБҒССҚК (КОКСНВО) ұсынған журналға 2 мақала беріледі. 4. Маститтің алдын алуда ветеринариялық-санитариялық шаралардың әсері және өндірілетін сүттің санитарлық сапасына әсері анықталады. Science Citation Index Expanded Web of Science жүйесінде индекстелген және (немесе) Scopus дерекқорында кемінде 35 (отыз бес) CiteScore пайыздық көрсеткіші бар рецензияланатын ғылыми журналдарда 2 мақала және (немесе) шолулар жарияланады. Әлеуетті пайдаланушылар үшін ақпарат Алынған нәтижелердің тұтынушылары Республика ауқымында тұтас сүт өндіретін барлық сүт-тауар шаруашылықтары (ірі, орта, шағын, отбасылық және т.б.) болып табылады. Желінді тазартуға және маститті емдеуге арналған құралдар маститтің алдын алуға ғана емес, оларды қолдану жануарлардың өнімділігіне, тамақ қауіпсіздігіне және т. б. әсер етеді. Зерттеу нәтижелері ветеринариялық қадағалау объектілерінде сәтті қолданылады және маститтің тиімді профилактикасын және алынған өнімнің қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Зерттеу тобының мүшелері Ибрагимов Пиримкул Шолпанкулович Ветеринария ғылымдарының докторы, профессор Scopus Author ID: 57191537197 ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6720-3396 Алпысбаева Гүлмира Егізбайқызы Ветеринария ғылымдарының кандидаты, профессор Scopus Author ID: 58523540500 ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1504-3989 Нарбаева Динара Дарбековна Ветеринария ғылымдарының магистрі, аға ғылыми қызметкер Scopus Author ID: 7191280129 ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7201-4434 Барахов Бахыт Бейсенбаевич Ветеринария ғылымдарының кандидаты, қауымдастырылған профессор Scopus Author ID: 7191537197 ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3302-8707 Турабеков Манас Рамазонович Ветеринария ғылымдарының магистрі, аға оқытушы Scopus Author ID: 7191280129 ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7597-8132 Онгаркулова Айгуль Ердилдаевна Ветеринария ғылымдарының магистрі, РhD докторант ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5193-4714 Муслимова Жадыра Умирбеккызы Ауылшаруашылығы ғылымдарының магистрі, зертханашы Scopus Author ID: 58820604900 ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3485-7240