Жоба туралы
Жоба жетекшісі
Сарсембаева Нуржан Билтебаевна
ветеринария ғылымдарының докторы, профессор
Scopus Author ID: 55928669100
Researcher ID: FXP-2929-2022
ORCID: 0000-0002-3501-3720
Өзектілігі
Азық-түлік қалдықтарын өнімді жануарларға жем ретінде пайдалану құтыру сиырына байланысты шектеледі (Ұлыбритания). ЕО күйіс қайыратын жануарларға арналған мал азығын (ет және сүйек, балық ұны) тамақтандыруға шектеулер қойды.
Сондықтан тамақ қалдықтарын балық тағамына қайта өңдеу ең жақсы балама болып табылады.
Жобада ҚР «Нефте Строй Сервис ЛТД» ЖШС асханаларының тамақ қалдықтары пайдаланылатын болады.
Аквакультураға арналған тамақ қалдықтарынан «Eco feed» дәстүрлі емес азықтық қоспасының ветеринариялық-санитариялық қауіпсіздігін құру және негіздеу пәнаралық жоба болып табылады, оны жүзеге асыру үшін келесідей әртүрлі пәндер мен білім беру салалары қамтылған: Ветеринария, микробиология, токсикология, аквакультура, тамақ қауіпсіздігі, азық дайындау технологиясы.
Мақсаты
Аквакультураға арналған тамақ қалдықтарынан «Eco feed» дәстүрлі емес азықтық қоспасын жасау және ветеринариялық-санитариялық қауіпсіздікті негіздеу
Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер
1. Ветеринариялық-санитариялық талаптарға сәйкес аквамәдениетке арналған тамақ қалдықтарынан «Eco feed» дәстүрлі емес азықтық қоспасын алу технологиясы мен құрамы зерттелетін болады.
2. «Eco feed» азықтық қоспасында ксенобиотиктердің (ауыр металдар, токсиндер, микотоксиндер, пестицидтер) болуына зерттеулер жүргізілетін болады.
3. «Eco feed» дәстүрлі емес азықтық қоспасының құрамын тұрақтандыру үшін табиғи минералды сорбенттердің әсері зерттелетін болады.
4. «Eco feed» дәстүрлі емес азықтық қоспасының әртүрлі дозаларының зертханалық жануарлар мен аквамәдениет ағзасына токсикологиялық әсері зерттелетін болады.
5. «Eco feed» дәстүрлі емес азықтық қоспасының әртүрлі дозаларының организмнің табиғи төзімділігіне және балықтың ішкі органдарының морфологиясына әсер ету ерекшеліктері айқындалатын болады.
6. Балықтарға арналған бастапқы және өнімді құрама жемге «Eco feed» дәстүрлі емес азықтық қоспасын енгізудің оңтайлы дозасы белгіленеді;
7. «Eco feed»дәстүрлі емес азықтық қоспасын пайдалану кезінде балық етінің сапасын, олардың қауіпсіздігі мен тағамдық, биологиялық құндылығын ветеринариялық-санитариялық бағалау жүргізіледі.
8. Жүргізілген эксперименттер негізінде өнеркәсіптік балық өсіруге арналған «Eco feed» дәстүрлі емес азықтық қоспасына нормативтік-техникалық құжаттама әзірленетін болады.
Әлеуетті пайдаланушылар үшін ақпарат
Азық-түлік қалдықтарын өнімді жануарларға жем ретінде пайдалану құтыру сиырына байланысты шектеледі (Ұлыбритания). ЕО күйіс қайыратын жануарларға арналған мал азығын (ет және сүйек, балық ұны) тамақтандыруға шектеулер қойды.
Сондықтан тамақ қалдықтарын балық тағамына қайта өңдеу ең жақсы балама болып табылады.
Жобада ҚР «Нефте Строй Сервис ЛТД» ЖШС асханаларының тамақ қалдықтары пайдаланылатын болады. Айына 600-700 тонна дымқыл тамақ қалдықтары түседі. Нәтижесінде 60-70 тонна құрғақ тамақ қалдықтары пайда болады.
Жоба идеясы: аквакультураға арналған тамақ қалдықтарынан «Eco feed» дәстүрлі емес азықтық қоспасын жасау және ветеринариялық-санитариялық қауіпсіздікті негіздеу
Зерттеу тобының мүшелері
1. Мустафина Шолпан - Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау университетінің халықаралық жобаларды басқару орталығының аға ғылыми қызметкері. Ветеринария ғылымдарының кандидаты, https://orcid.org/0009-0008-1970-4178
2. Абдигалиева Толкын - Алматы технологиялық университетінің «Тағамдық биотехнология» кафедрасының қауымд. профессор ма.а., PhD. Researcher id Web of Science: EJA-6882-2022, https://orcid.org/0000-0002-1404-8852, Scopus Author ID: 57194459355.
3. Утепова Зура - магистр, ҚазҰАЗУ КЕАҚ докторанты, «Ветеринария» факультеті, Ветсанэкспертиза және гигиена кафедрасы, researcher id Web of Science: CHS-4067-2022, https://orcid.org/0000-0003-3720-7737, Scopus Author ID: 57217285476.
4. Аккозова Ардак - магистр, ҚазҰАЗУ КЕАҚ докторанты, «Ветеринария» факультеті, Ветсансараптау және гигиена кафедрасы. Researcher ID Web of Science: CAQ-3339-2022, https://orcid.org/0000-0002-9882-8716 , Scopus Author ID: 57223276219.
5. Апдраим Гулбану - ҚазҰАЗУ КЕАҚ магистрі, докторанты, «Ветеринария» факультеті, Ветсансараптау және гигиена кафедрасы. https://orcid.org/0000-0002-7876-7629.
6. Омаркулова Жанипа – «Фармация» мамандығы бойынша медицина ғылымдарының магистрі, «С.Д. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті» КЕАҚ «Фармация» мамандығының докторанты. https://orcid.org/0000-0002-7771-7371