Жоба жетекшісі
Әбдіраманова Ботагөз Ақайдарқызы
a.botagoz_91@mail.ru
Ветеринария ғылымдарының магистрі
Scopus Author ID: 58856835500
ORCID: 0000-0001-9944-580
Жоба туралы
Өзектілігі
Саңырауқұлақ тудыратын инфекция ірі қара малдың арасында кең таралған және моно және ассоциацияланған түрінде кездеседі. Сондықтан ірі қара малдың әл-ауқатын сақтау және жануарлардың трихофитиясының алдын алу және емдеу үшін қолданыстағы вакциналық препараттарды жетілдіру мал шаруашылығын дамытудың қажетті шарты болып табылады. Жануарлардың трихофитозы профилактикасы, диагностикасы және жоюы бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылатын аса қауіпті аурулар тізімінен тұрады (ҚР АШМ 2014 жылғы 30 қазандағы №7-1/559 бұйрығына 5-қосымша). Қазақстанда жануарлардың трихофитозын емдеу және алдын алу үшін мемлекеттік сатып алу бойынша шетелден әкелінген қымбат вакциналық препараттар сатып алынды.
ҚР-да алғаш рет трихофитияның жергілікті жоғары иммуногенді вакцина штаммынан (trichophyton verrucosum) ірі қара малдың трихофитиясынақарсы тәжірибелік-эксперименттік тірі моновакцинаға нормативтік-техникалық құжаттама әзірленетін болады. Тәжірибелік-эксперименттік тірі моновакцинаға нормативтік-техникалық құжаттама және барлық қорғау және ғылыми-техникалық құжаттамалары бар ғылыми-негізделген үлгі алынатын болады. Барлық ғылыми негізделген құжаттарды алғаннан кейін коммерцияландыру үшін тірі моновакцина беріледі. Қазақстанда 7 613,9 мың бас ІҚМ бар. Қазақстанда АӨК дамыту мемлекеттік бағдарламасына сәйкес ІҚМ басын 15 миллион басқа дейін ұлғайту жоспарлануда.
14 тәулік аралығымен екі рет қолданған кезде ІҚМ трихофитиясына қарсы әзірленіп жатқан тәжірибелік-эксперименттік тірі моновакцинада ғылыми-техникалық құжаттаманы әзірлеу идеясы аса қауіпті саңырауқұлақ инфекциясының алдын алуға және емдеуге бағытталған.
Сондықтан ірі қара малдың трихофитиясына қарсы тәжірибелік-эксперименттік тірі моновакцинаға нормативтік-техникалық құжаттаманы әзірлеу қажет, бұл болашақта ел экономикасының дамуына оң әсер етеді және жас ғалымдарды ғылыми ортаға тартады.
Мақсаты
Ірі қара малдың трихофитиясына қарсы тәжірибелік-эксперименттік тірі моновакцинаға нормативтік-техникалық құжаттаманы әзірлеу.
Қол жеткізілген нәтижелер
1) Art and Humanities Citation Index немесе Social Sciences Citation Index Web of Science деректер базасында индекстелетін немесе Scopus дерекқорында CiteScore бойынша кемінде 50 процентилі бар ғылыми басылымда 1 (бір) мақала жарияланды, ал 2 (екі) мақала баспада.
2) Рецензиялаудан өткен және кемінде екі профессор ғылыми атағының және/немесе ғылым докторы ғылыми дәрежесінің иегерлері жариялауға ұсынған 6 басылым беттен кем емес 1 (бір) монография баспаға берілді.
3) Қазақстан патенттік бюросынан 2 (екі) патент (пайдалы модель) алынады.
4) Әзірленіп жатқан тәжірибелік-эксперименттік тірі моновакцинаға нормативтік-техникалық құжат әзірленді және бекітуге жіберілді.
5) Ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижесінде тірі моновакцина әзірленді.
6) Қазақстанда алғаш рет жергілікті жоғары иммуногенді трихофития штаммынан ірі қара малының трихофитиясына қарсы отандық тәжірибелік-эксперименттік тірі моновакцина әзірленді. Жоғары иммуногенді вакциналық штаммға және ірі қара малының трихофитиясына қарсы отандық тірі моновакцинаға ҚР патенттері алғаш рет алынады. Алынған нәтижелер Қазақстан Республикасының мал шаруашылықтарында аса қауіпті саңырауқұлақ инфекциясын жою үшін пайдаланылатын болады. Алғаш рет отандық тірі моновакцинаны дайындау үшін нормативтік-техникалық құжат әзірленді.
7) ҚР ҒЖБМ ҒжЖБССҚК ұсынған басылымдарда 2 (екі) мақала жарияланды
Әлеуетті пайдаланушылар үшін ақпарат
Алынған нәтижелер Қазақстан Республикасының мал шаруашылығы фермаларында аса қауіпті саңырауқұлақ инфекциясын жою үшін пайдаланылады.
Ғылыми кеңесші
Умитжанов Мынбай
Ветеринария ғылымдарының докторы
Scopus Author ID: 56128167500
ORCID: 0000-0003-2734-2943
